การคุกคามของลัทธิจักรวรรดินิยมตะวันตก ในดินแดนเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ช่วงปลายพุทธศตวรรษที่ ๒๓ เป็นต้นมานั้น ได้ส่งผลกระทบสำคัญต่อจารีตการเขียนงานทางประวัติศาสตร์ของสยาม ที่จะต้องแสดงความเก่าแก่ของชาติและความมีอารยะของสยามให้ทัดเทียมกับชาติตะวันตก ตามพระราชดาริของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งชนชั้นนำที่มีบทบาทสำคัญที่สุด คือ สมเด็จพระบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดารงราชานุภาพ พระบิดาแห่งประวัติศาสตร์ไทย ทรงเร่งค้นหา ค้นคว้า รวบรวมหลักฐานที่เป็น จารึก ตำนาน พงศาวดาร เอกสารเก่าต่าง ๆ โบราณวัตถุ และโบราณสถาน เพื่อเป็นข้อมูลในการเขียนประวัติศาสตร์ของสยามให้ลุ่มลึกและย้อนกลับไปในอดีตให้เก่าแก่กว่าสมัยสุโขทัย