เป็นการรวมบทความทางด้านประวัติศาสตร์ศิลปะ และประวัติศาสตร์สังคม ที่เขียนขึ้นโดยบรรดานักวิชาการที่เป็นกัลยาณมิตรของรองศาสตราจารย์ ดร. พิริยะ ไกรฤกษ์ เพื่อแสดงมุทิตาจิตในโอกาสเจริญอายุครบ 72 ปีของท่าน อาจารย์พิริยะมีความรักในงานศิลปะและสนใจศึกษาค้นคว้าข้อมูลที่ปรากฏในศิลปวัตถุมาตลอดช่วงชีวิต จึง “บันดาลใจ” ให้ท่านกลายเป็นผู้บุกเบิกการศึกษาวิชาประวัติศาสตร์ศิลปะในแนวใหม่ ที่ถือว่า วิชาประวัติศาสตร์ศิลปะนั้นเป็นการศึกษาประวัติศาสตร์หรืออดีตของมนุษย์โดยใช้ศิลปะ เป็นข้อมูลพื้นฐานในการค้นคว้า มิใช่การนำเอาศิลปะมาเป็นภาพประกอบการค้นคว้าทางประวัติศาสตร์ โดยมีเอกสารเป็นข้อมูลหลักดังที่เข้าใจกัน และแนวทางใหม่นี้ได้ “บันดาลใจ” ต่อการสร้างสรรค์ผลงานทางวิชาการของบรรดามิตรสหาย และศิษยานุศิษย์ ดังที่ปรากฏเป็นบทความในหนังสือเล่มนี้